Phóng viên: Xin ông cho biết thêm về sản phẩm trà hữu cơ sản xuất theo quy chuẩn để cung ứng ra thị trường mà Hợp tác xã PĐ và bản thân ông đã và đang thực hiện
Đứng trước tình trang ô nhiễm đất đai và không khí hiện nay, với việc sử dụng phân bón hoá học, thuốc trừ sâu hoa hoc, thuốc diệt cỏ vô tội vạ trên những nương trà, đồng lúa gây nên tình trọng ô nhiễm môi sinh với cây trồng và người nông dân. Với gia đình Tuấn là người làm trà qua nhiều thế hệ, tôi được lớn lên trên nương trà và được nuôi ăn học đến hôm nay cũng từ trà. Trà đã ngấm vào tôi trở thành một phần của cuộc sống. Sau khi học xong thạc sỹ chuyên ngành Tài nguyên môi trường, tôi thấy rất đau xót và cảm thương cho thương hiệu Trà Thái đang bị “nhiễm độc” vì thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ. Và những người nông dân lao động trực tiếp trên đồng ruộng và nương trà cũng bị nhiễm độc, sản phẩm Trà nổi tiếng đất Thái Nguyên khi bán ra thì bị thị trường quay lưng, ảnh hưởng lớn tới sức khỏe người tiêu dùng.
Thế nên, tôi quyết tâm trở về quê hương với những kiến thức đã học được từ giảng đường và xây dựng thương hiệu trà hữu cơ Phú Đô, sản phẩm của tôi nói không với: thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và phân hoá học, chất tạo hương tạo màu, cũng như chất bảo quản… Bởi, tôi suy nghĩ từ ngàn xưa cha ông chúng ta trồng trà không có thuốc sâu và phân bón hoá học mà vẫn có nương trà xanh tươi và ngụm trà thơm ngon thực chất trà làm mê đắm lòng người mỗi khi thưởng thức.
Hợp tác xã trà Phú Đô được tôi xây dựng, chăm sóc trà trên cở sở TCVN 11041: 2017 trồng trọt hữu cơ cần tuân thủ các nguyên tắc chung theo điều 4 của TCVN 11041-1:2017 và các nguyên tắc trong 11041-2:2017 như:
Duy trì và tăng cường độ phì của đất tự nhiên, sự ổn định và tơi xốp của đất, chống xói mòn và giúp cây trồng hấp thu dinh dưỡng thông qua hệ sinh thái đất. Giảm sử dụng các nguồn tài nguyên không tái tạo; Tái chế chất thải và phụ phẩm có nguồn gốc thưc vật, động vật làm nguyên liệu đầu vào trồng trọt.
Thạc Sĩ 9X Hoàng Văn Tuấn với việc thương hiệu trà hữu cơ sạch Phú Đô
Ngoài ra, cần tính đến cân bằng sinh thái khu vưc trồng trọt. Duy trì sức khỏe cây trồng bẳng các biện pháp phòng ngừa phù hợp. Từ đó, tôi đưa sản phẩm sạch ra thị trường phục vụ người tiêu dùng, mừng là người tiêu dùng hiện nay rất tinh tế nên sản phẩm của tôi đã bán khắp trong nam, ngoài bắc. Tôi còn gửi bán ra nước ngoài.
Phóng viên: Quy trình sản xuất ra sản phẩm trà hữu cơ sạch theo tiêu chuẩn này như thế nào? Mong ông có thể cho biết thêm?
Quy trình sản xuất hữu cơ của HTX khép kín từ chăm sóc, thu hái, chế biến, đóng gói và bán hàng.
Minh chứng cụ thể, như về chăm sóc tôi đã nêu ở câu hỏi thứ nhất, tuy nhiên tôi muốn nói rõ thêm đó là tận dụng nguồn phế phụ phẩm nông lâm nghiệp như: rơm dạ, đầu mẩu, mùn cưa từ chế biến lâm sản để sản xuất than sinh học kết hợp ủ với phân chuồng tạo ra phân bón hữu cơ phục vụ cho chăm sóc trà. Tôi cùng nghiên cứu những chế phẩm sinh học để bảo vệ cho cây trà trước sâu bệnh, trồng những cây ngắn ngày xen canh để giữ độ ẩm cho nương trà.
Về quy trình thu hái và chế biến trà: nguyên liệu trà tươi sau thu hái theo tiêu chuẩn từng loại trà được đem về xưởng chế biến theo cách truyền thống để giữ lại hương vị tự nhiên của trà. Như trà nguyên liệu sẽ được hong héo ở môi trường tự nhiên từ 2-3 giờ rồi tiến hành dệt men trà, sau dệt men trà đươc vò xoăn cánh bằng máy vò chuyên dụng, sau đó rũ tơi trà rồi sấy khô cho tới khi thấy trà giòn sịu cùng với hương thơm cốm ngạt ngào tỏa ra, như vậy là mình đã có những mẻ trà ngon, thơm chuẩn vị phục vụ người thưởng trà.
Quá trình thu hái thì tùy thuộc vào kế hoạch sản xuất loại trà như: trà búp, trà nõn, trà đinh, trà hoa, trà lá thì thời điểm, thời gian, và tiêu chuẩn hái khác nhau đảm bảo giai đoạn nào sẽ thu hái loại trà ấy. Ví dụ với trà hoàng hoa đệ nhất thì viêc thu hái hoa diễn ra vào mùa đông, khi cây trà trổ hoa và sẽ thu hái diễn ra lúc sáng sớm khi còn sương nhằm cánh hoa lúc đó tươi nhất và còn đọng giọt sương sớm long lanh, đó sẽ là nguyên liệu tốt để phục vụ chế biến trà đặc biệt. Khi hoa trà mang về xưởng để chế biến bước đầu sẽ được hong khô hoa trà ở môi trường tự nhiên trên nia tre, nong tre và có thể kết hợp thêm quạt gió nhằm giảm thủy phần có trong hoa trà. Bước tiếp theo là chế biến, xử dụng công nghệ khí hoá sinh khối để chế biến, đối với hoa trà rất lâu khô nên viêc sấy khô thường diễn ra từ 4-5h sấy trong nhiệt độ từ 60-90 độ để khi sau chế biến cánh hoa trà không bị gãy vụn và có màu sắc vàng sáng đẹp mắt, cũng như hương thơm tự nhiên của hoa trà đươc lưu giữ tốt nhất. Sau chế biến sẽ chuyển sang khu vưc đóng gói sản phẩm, viêc đóng gói đươc tuân thủ theo quy định luật vệ sinh an toàn thưc phẩm. Tôi dùng công nghệ hút chân không để trà được lưu giữ lâu hơn.
Phóng viên: Ông có thể chia sẻ bí kíp của việc trồng trà hữu cơ gần với tự nhiên, không thuốc trừ sâu, trừ cỏ?
Việc phát triển trồng trà hữu cơ không sử dụng tới hoá chất là một viêc khó trong bối cảnh khu vưc sản xuất đã mất cân bằng sinh thái. Tuy nhiên, HTX Trà sạch Phú Đô đã sử dụng phương pháp cân bằng tự nhiên bằng giải pháp trồng hoa xen canh với nương trà, giữ nguyên cỏ trên mặt đất, việc giữ cỏ sẽ có tác dụng giữ nước tạo độ ẩm cho gốc trà.
Qua đó, viêc chăm sóc sẽ không dùng tới thuốc diệt cỏ hay thuốc trừ sâu hoá học nữa. Viêc loại bỏ cỏ ở nương trà chỉ diễn ra chủ yếu vào mùa hạ bằng cách dùng máy cắt cỏ cắt bớt phần cỏ dài nhằm mục đích cỏ không trùm lên cây chè làm ảnh hưởng tới sự phát triển búp trà.
Chúng tôi sử dụng “phân xanh” tức là cắt những loài cây dại, cùng với phân truồng ủ hoai mục, than SH … để làm phân bón cho gốc trà.
Việc phòng ngừa sâu bệnh hại bằng giải pháp sinh học như tôi đã trình bày nhưng vào những thời điểm sâu hại nhiều có thể áp dụng biện pháp phun chế phẩm thảo mộc để xua đổi hoặc loại bỏ sâu non.
Phóng viên: Trước thực trạng thực phẩm bẩn nói chung, các loại trà bẩn giá rẻ đã và đang hoành hành trên thị trường thì HTX Phú Đô và bản thân ông làm gì để gìn giữ và phát huy quy trình sản xuất trà gần gũi, bảo vệ môi trường và giữ gìn quy trình sao trà truyền thống?
Vấn nạn thực phẩm bẩn hiện nay giống như căn bệnh nan y đang hoành hành gây nguy hại đến biết bao người. Để phòng ngừa thực phẩm bẩn không rõ nguồn gốc trên thị trường thì tôi cùng bà con trồng trà xây dựng nên: HTX Trà Phú Đô, với việc canh tác thủ công và dùng nguyên liệu sạch từ khâu trồng, chăm sóc đến thu hái…
Với quy trình sao trà truyền thống nhưng được áp dụng công nghệ chế biến mới đó là hoá khí sinh khối, về bản chất chất đốt vẫn làm củi, rơm, cùi ngô.. Tuy nhiên, với công nghệ khí hoá tối ưu quá trình đốt từ đó tiết kiệm củi cũng như giảm lượng lớn phát thải khói bụi ra môi trường.
Việc thu hái, chế biến trà mang đậm hương vị tinh tuý đất trời Thái Nguyên, sự trong lành mát mẻ của mạch nguồn dòng nước sông Cầu đã được tái hiện dưới sự lao động say mê của những nghệ nhân trà trên 40 năm kinh nghiệm, hương, vị, sắc, thần của “Trà Phú Đô” – Thái Nguyên làm say đắm bao thực khách mỗi khi nhấp được vị trà của quê hương.
Khi đưa ra thị trường chúng tôi mạnh dạn đầu tư công nghệ dán mã QR trên bao bì sản phẩm để khách hàng dễ dàng nhận diện, chống việc làm giả, hàng nhái qua việc truy xuất nguồn gốc, đồng thời cũng là cách bảo vệ thương hiệu. Qua đây, tôi xin khuyến cáo khách hàng biết và dùng thử sản phẩm của HTX Trà Phú Đô cứ quyét QR để tìm hiểu và mua hàng để được thưởng thức ly trà sạch theo đúng nghĩa.
Phóng viên: Bản thân ông và HTX sẽ làm gì để giữ vững thương hiệu trà sạch hữu cơ Phú Đô đến với những người sành trà ở VN và trên thế giới?
HTX Phú Đô luôn chủ động trong việc minh bạch thông tin về quy trình sản xuất sản phẩm trà hữu cơ cũng như từng bước nâng cao chất lượng trà cũng như cải thiện chất lượng dịch vụ với mong muốn đưa sản phẩm trà sạch với giá không đổi qua thời gian tới tay khách hàng trong nước và quốc tế.
Chúng tôi sẽ và mãi giữ gìn uy tín và từng bước nâng tầm thương hiệu trà sạch của quê hương Phú Đô mình. Bởi tôi thấy sản phẩm của chúng tôi được sự đón nhận của người sành trà. Hiện nay, có rất nhiều “ông chủ lớn” muốn chúng tôi sản xuất nhiều hơn và lấy thương hiệu của chúng tôi để kinh doanh đại trà nhưng tôi không đồng ý, vì muốn giữ sản lượng và chất lượng trà sạch đến người tiêu dùng. Bởi tôi cho rằng đi những bước đi chậm nhưng chắc, đặc biệt không làm mai một truyền thống làm trà của bà con dân tộc Tày, Nùng nơi quê hương tôi, vùng đất cách mạng Thái Nguyên. Chúng tôi muốn giữ thương hiệu trà vì đó là tình yêu nghề, tình yêu quê hương, Đất Nước, để làm ra những sản phẩm thật sự an toàn, chất lượng cao cho người dùng là chiến lược phát triển bền vững cũng như là tôn chỉ của chúng tôi.
Hiện, chúng tôi đã có nguồn khách hàng thân thiết ở các tỉnh thành và chúng tôi còn bán cho những thực khách từ Hà Nội, Tp Hồ Chí Minh và các nước như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Canada, Mỹ và Dubai đã và đang sử dụng sản phẩm trà sạch và an toàn của HTX hàng ngày. Chúng tôi rất vui mừng, biết ơn và tự hào khi sản phẩm của mình được nhiều khách hàng khó tính ưu chuộng và tin dùng. Bạn hình dung đi, mỗi buổi bình minh thức giấc, người sành trà được thưởng thức ly trà sạch, chuẩn hương vị theo đúng nghĩa để đón chào ngày mới nhiều năng lượng tích cực và đảm bảo sức khoẻ để họ tỉnh táo lao động, sản xuất và cống hiến cho xã hội. Điều đó là niềm hạnh phúc của người người làm vườn trên mảnh đất Phú Đô giàu truyền thống văn hoá xứng đáng là quê hương truyền thống cách mạng.
